ಮೌರ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ,ಆಡಳಿತ

ಮೌರ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತ

ಭಾರತದ ಮೆಕೈವರ ಎನಿಸಿದ್ದು - ಕೌಟಿಲ್ಯ
ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ದೊರೆತಿರುವ ಅಶೋಕನ ಒಟ್ಟು ಶಾಸನಗಳು - ೧೮
ಮೌರ್ಯರ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ನಗರಾಡಳಿತದ ಅಧಿಕಾರಿ - ನಗರ ವ್ಯವಹಾರಿಕ
ಭೂಮಿಯ ಅಳತೆ, ಮಾಲೀಕತ್ವ, ಮತ್ತು ಭೂಕಂದಾಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾಧಿಕಾರಿ - ರಜ್ಜುಕ
ಭೂಮಿಯ ಉತ್ಪನ್ನದಲ್ಲಿ ನೀಡಬೇಕಾದ ಭೂಕಂದಾಯ - ಆರನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗ
ಧರ್ಮ ಮಹಾಮಾತ್ರರ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯ - ನ್ಯಾಯ ತೀರ್ಮಾನ ಮತ್ತು ಧರ್ಮ ಪ್ರಚಾರ
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತವನ್ನು ಗಮನಿಸುವ ಅಧಿಕಾರಿ - ವಜ್ರಭೂಮಿಕ
ವಜ್ರಭೂಮಿಕನ ಮುಖ್ಯ  ಕಾರ್ಯಗಳು - ಭಾವಿ,ರಸ್ತೆ,ತೋಪುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ
ಮೌರ್ಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು - ಪ್ರಾಚ್ಯ, ( ತಕ್ಷಶಿಲೆ) ಉತ್ತರಾಪಥ (ಉಜ್ಜಯಿನಿ) ಅವಂತೀ ( ಕೋಸಲ) ದಕ್ಷಿಣಾಪಥ ( ಸುವರ್ಣಗಿರಿ)
ಅಶೋಕನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ೫ ನೇ ಪ್ರಾಂತ್ಯ - ಕಳಿಂಗ್
ಗ್ರಾಮಗಳ ಆಡಳಿತ ನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿ - ಗ್ರಾಮಿಕ
ಹತ್ತು ಗ್ರಾಮಗಳ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕ - ಗೋಪ
ಪ್ರಾಂತಗಳ ಕೆಳಗಿನ ಜನಪದಗಳ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕ - ಸಮಹರತೃ
ಮೌರ್ಯರ ಆಡಳಿತ ಮೊಘಲರ ಆಡಳಿತಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲಾಗಿತ್ತು ಎದಿರುವ ಇತಿಹಾಸಜ್ಞ - ವಿನ್ಸೆಂಟ್ ಸ್ಮಿತ್
ಕೌಟಿಲ್ಯನ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ  ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿ ಆದುನಿಕ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಸಿಗುವಂತೆ ಮುದ್ರಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದವರು-ಮೈಸೂರಿನ ಶಾಮಾಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು

ಮೌರ್ಯರ ಕಾಲದ ಶಿಕ್ಷೆ

ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಅಪರಾಧ - ಮರಣದಂಡನೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.ಇದರ ನಿರ್ಧಾರ ರಾಜನೇ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ.ತಪ್ಪನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆ ಹಾಗೂ ಕಠಿಣ ಶಿಕ್ಷೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದರಿಂದ ಅಪರಾಧಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದವು

ನ್ಯಾಯಾಡಳಿತ

ರಾಜ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶನಾಗಿದ್ದ.

ಧರ್ಮಸ್ಥಾನೀಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯ - ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಹೆಸರು

ಕಂಟಕಶೋಧನೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯ - ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಹೆಸರು

ವಿಶೇಷ ನ್ಯಾಯಾಲಯ - ಮಹಾಮಾತ್ಯರು ಮತ್ತು ರಜ್ಜುಕರೆಂಬ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ

ಮೋಸದ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡದಂತೆ ರಕ್ಷಿಸಲು ಸಂಸ್ಥಾಧ್ಯಕ್ಷನನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ತೋಕ ಮತ್ತು ಅಳತೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕನಿಗೆ - ಪೌತವಾಧ್ಯಕ್ಷ ಎಂಬ ಹೆಸರಿತ್ತು.

ಮೌರ್ಯರ ಆಡಳಿತ

ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಪ್ರಾಂತ್ಯಾಧಿಕಾರಿಗಳು ರಾಜನ ರಕ್ತಸಂಬಂಧಿಗಳಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು.

ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇವುಗಳಿಗೆ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ವಿಷಯಗಳೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನಿಕ ಎಂಬ ಅಧಿಕಾರಿ ಇರುತ್ತಿದ್ದನು.

ಗ್ರಾಮವು ಆಡಳಿತದ ಕೊನೆಯ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಗ್ರಾಮಿಕ ಎಂಬ ಅಧಿಕಾರಿ ಇರುತ್ತಿದ್ದನು.

ಮೌರ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವನತಿಗೆ ಕಾರಣಗಳು

ಅಶೋಕನ ನಂತರದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ದುರ್ಬಲರಾಗಿದ್ದರು.

ಅಶೋಕನು ಬೌದ್ದಮತಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಅತಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ.

ಯವನರ ದಾಳಿ

ಕೊನೆಯ ದೊರೆ ಬ್ರಹದೃತನನ್ನು ಶೃಂಗರ ಪುಷ್ಯಮಿತ್ರ ಕೊಂದು ತನ್ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ.

ಮೌರ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತದ ಬಗೆಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದಿರೆಂದು ಭಾವಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ. ಇಂತಹ ವಿಷಯಗಳಿಗಾಗಿ ಬ್ಲಾಗ್ ಗೆ ಸಬಸ್ಕ್ರೈಬ್ ಆಗಿ. ಈ ಲೇಖನವನ್ನೂ ಓದಿ

ವರ್ಧನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ.